Amy ve Ano tek yumurta ikizleridir. 2002 yılında Gürcistan’da bir hastanede dünyaya gelirken annelerinden alınıp başka ailelere satıldılar. 19 yaşına gelene kadar ne birbirlerinden ne de yaşadıklarından haberleri yoktu. Bir televizyon programı ve TikTok videosu, başlarına gelenleri keşfetmelerine ve birbirlerini tanımalarına kapıyı açtı. Geçmişi araştırdıkça bunların Gürcistan’daki hastanelerden çalınıp başkalarına satılan binlerce bebekten ikisi olduğunu öğrendiler. Şimdi sorularına yanıt arıyorlar.
‘BİZİ SATAN KADINLA TANIŞACAĞIZ’
Leipzig’de bir otel odası. Amy gergin bir şekilde köşeden köşeye yürüyor: “Korkuyorum, gerçekten korkuyorum. Bir haftadır uyumuyorum. Sonunda başımıza ne geldiğini öğrenme şansım oldu.”
İkiz kardeşi Ano kanepede oturuyor. Telefonundan bir şeyler izliyor: “Bizi satan kadınla buluşacağız” diyor gözlerini devirerek. Ano kendisinin de gergin olduğunu itiraf ediyor. Biyolojik annesini ilk gördüğünde nasıl tepki vereceğini, öfkesini kontrol edip edemeyeceğini bilmediğini söylüyor. Gerginliğinizin nedeni budur. Burası uzun bir yolculuğun son durağı. Bulmacanın eksik parçasını bulmak için Gürcistan’dan Almanya’ya geldiler. Eninde sonunda biyolojik annelerine kavuşacaklar.
Son iki yıldır yaşadıklarını anlamaya çalışıyorlar. Gerçeğin perdesini araladıklarında kendileriyle aynı kaderi paylaşan on binlerce kişinin daha olduğunu öğrendiler. Yetkililer yaşananlarla ilgili soruşturma başlatmış olsa da şu ana kadar bu olaylardan dolayı kimse hakkında dava açılmadı.
TELEVİZYONDA KENDİNE ÇOK BENZER BİR YARIŞMACI GÖRDÜ.
Amy ve Ano’nun birbirlerini keşfetme hikayesi 12 yaşındayken başladı. Amy, vaftiz annesinin Karadeniz kıyısındaki evinde en sevdiği televizyon programı olan yetenek gösterisini izliyordu. Ekranda dans ederken izlediği kızın kendisine ne kadar benzediğini fark etti. Benzerin ötesinde aynıydı. “Herkes anneme ‘Amy neden başka bir isimle dans ediyor?’ diye sesleniyordu. “sordular.”
Amy bunu ailesine anlattı ama onlar bunun üzerinde durmadılar. Annesi, “İnsanlar çiftler halinde yaratıldılar” dedi. Yedi yıl sonra, Kasım 2021’de Amy bu kez Tiktok’ta bir video yayınladı. Mavi saçları ve kaş piercingi görünüyordu. Bir arkadaşım bu videoyu 200 mil uzakta, Tiflis’te bulunan 19 yaşındaki Ano Sartania’ya gönderdi. Ano, “Bana çok benziyor” diye düşündü. Ano bu kızın izini sürmek istedi ancak internette bulamadı. Bu videoyu üniversitenin WhatsApp grubuna göndererek yardım istedi. Sonunda Amy’yi tanıyan biri onları Facebook’ta bağladı.
Amy, yıllar önce yetenek gösterisini izlerken ekranda gördüğü kızla yollarının yeniden kesiştiğini hemen fark etti. “Yıllardır seni arıyorum” dedi. Ano’nun yanıtı “Ben de” oldu. Birkaç gün içinde pek çok ortak noktalarının olduğunu fark ettiler. Ama artık gerçeklerden çok uzaktaydılar. Her ikisi de artık faaliyet göstermeyen Kirtskhi doğum hastanesinde doğdu. Ancak doğum belgelerine göre doğdukları gün aynı değildi. Orada birkaç hafta vardı.
‘ÖĞRENDİĞİM HER DETAYDA BİRŞEYLER DAHA YABANCI HALE GELDİ’
İkisi de aynı müzik türünü seviyorlardı, dans etmeyi seviyorlardı ve saç tipleri de benzerdi. Hatta aynı genetik kemik hastalığına, displaziye sahip olduklarını öğrendiler. Birlikte bir gizemi çözmeye başladılar. Amy, “Ano hakkında öğrendiğim her yeni ayrıntıyla işler daha da tuhaflaşıyor” diyor.
Bir hafta sonra şahsen buluşmaya karar verdiler. Amy, Tiflis’in Rustaveli metro durağında yürüyen merdivenin tepesine ulaştığında ilk kez Ano ile yüz yüze geldi: “Aynaya bakıyormuş gibiydi. Aynı yüz, aynı ses. Ben o’ydum, o da bendim.”
İkiz olduklarını anladılar. Ano, “Sarılmayı sevmiyorum ama ona sarıldım” diyor. Gerçekle karşılaşınca ailelerinin yanına dönüp onlara gerçeği anlatmalarını istediler. 2002 yılında doğduktan sonra başka aileler tarafından evlat edinildiler. Amy tüm hayatının saçmalıklardan ibaret olduğunu düşünüyordu. Ano da öfkeliydi ama tek istediği zorlu diyaloglara girmek yerine hayatının devam etmesiydi.
İkizler, doğum belgelerindeki tarihlerin yanlış olduğunu ortaya çıkardı. Amy’nin şimdiki annesi ise o dönemde çocuk sahibi olamayacağını, bir arkadaşının kendisine hastanede terk edilmiş bir bebek bulunduğunu söylediğini, para vermesi halinde bu bebeği evlat edinip büyütebileceğini öğrendiğini söyledi. Ano’nun annesinin de benzer bir hikayesi vardı.
Onları evlat edinen iki ailenin hiçbiri bu kızların ikiz bebek sahibi olduğunu bilmiyordu. Yaptıklarının yasa dışı olduğunun farkında değillerdi. Hastane çalışanının olaya dahil olması, yaptıklarının yasal olduğunu düşünmelerine neden oldu. İkizler biyolojik annelerinin onları para için satıp satmadığını merak etti.
‘BİZİ EVLAT OLAN BİRİSİYLE NEDEN TANIŞMALIYIZ?’
Amy biyolojik annesinin kim olduğunu bir an önce öğrenmek istiyordu ama Ano’nun çekinceleri vardı. Ano, “Bizi hayal kırıklığına uğratan biriyle neden tanışalım ki?” dedi. O sordu. Amy, yasadışı evlat edinmeye bırakıldıklarından şüphelenen ailelerin çocuklarını aradığı bir Facebook grubu buldu. Burada bir mesaj paylaştı. Almanya’dan genç bir bayan bu mesaja yanıt verdi. Bayan, annesinin 2002 yılında Kirtshki hastanesinde ikiz bebek doğurduğunu ancak bu çocukların öldüğünün kendisine söylendiğini paylaştı. Genç kadının şüpheleri vardı. DNA testi, Facebook grubundaki bu kadının ikizlerin kız kardeşi olduğunu ortaya çıkardı. Bu kadın biyolojik anneleri Aza ile Almanya’da yaşıyordu.
Artık ikizler kendilerini doğuran kadının kim olduğunu biliyorlardı. Onunla tanışmak için Almanya’ya gitmeye karar verdiler. Söz konusu Facebook grubunun adı Gürcüce “Bakıyorum” anlamına gelen Vedzeb’dir. Amy ve Ano gibi ailelerini veya çocuklarını arayan pek çok kişi buraya mesaj atıyor. Grubun 230 binden fazla üyesi var. 2021 yılında Tamuna Museridze tarafından kuruldu. Tamuna, sonradan evlat edinildiğini öğrenenlerden biri.
Tamuna yüzlerce ailenin yeniden bir araya gelmesine yardımcı oldu. Ancak henüz kendi ailesini bulamadı. 1950’lerden 2005’e kadar Gürcistan’da evlat edinmenin çok büyük bir “pazar” olduğu ortaya çıktı. Birçok branştan binlerce insanı kapsayan bir departmandır.
EN AZ 100 BİN BEBEK BAŞKALARINA SATILDI
Tamuna, kendisiyle iletişime geçenlerin yaptığı tahmine göre çalınıp başkalarına satılan bebek sayısının 100 bine ulaştığını söylüyor. Ancak evrakların ya kaybolması ya da yanlış bilgilerle doldurulması nedeniyle gerçek sayıyı bilmek neredeyse imkansızdır.
Amy ve Ano, Leipzig’deki otelde biyolojik anneleriyle tanışmaya hazırlanır. Ano pes etmek üzere olsa da devam etmeye karar verir. Anneleri Aza ise başka bir odada tedirgin bir şekilde bekliyor. Amy tereddütle kapıyı açar ve Ano onu takip eder. Aza onlara doğru dönüp ikisine de sımsıkı sarılıyor. Dakikalarca bu şekilde kalıyorlar. Kimse konuşmuyor. Amy’nin gözlerinden yaşlar akıyor. Ano sertleşiyor. Hatta biraz sinirli görünüyor. Üçlü konuşmak için bir odaya gider. İkizler daha sonra annelerinin kendilerine yaptığı açıklamayı anlatır. Anneleri doğum yaptıktan sonra komaya girdi. Uyandığında hastane çalışanı ona bebeklerin doğumdan sonra öldüğünü söyledi. Amy ve Ano’yla yeniden bir araya gelmek, anneleri Azo’ya hayatta yeni bir amaç kazandırdı. Şu anda pek yakın olmasalar da hâlâ iletişim halindeler.
Facebook grubunu kuran Tamuna, o dönemde evlat edinmenin pahalı olduğunu söylüyor. Bazı çocukların ABD, Kanada, Kıbrıs, Rusya ve Ukrayna’daki ailelere satıldığını açıkladı.
Gürcistan’da 2005 yılında evlat edinme kanunları değişti ve 2006 yılında bebeklerin çalınıp satılmasını zorlaştıran kanunlar uygulanmaya başlandı. 2022 yılında Gürcistan hükümeti soruşturma başlattı. BBC’ye yaptıkları açıklamada 40 kişiyle görüştüklerini ancak vakaların “çok eski ve veri eksikliği” olduğunu söylediler. Tamuna Museridze, elindeki tüm bilgileri hükümetle paylaştığını duyurdu.
2003 yılında uluslararası insan ticaretiyle ilgili soruşturmada tutuklamalar oldu ancak kamuoyuyla çok az bilgi paylaşıldı. 2015 yılında yapılan başka bir soruşturmada Rustavi hastanesi genel müdürü Aleksandre Baravkovi’nin tutuklandığı ancak aklandığı ve görevine döndüğü bildirildi. Tamuna ise ailelerini arayanlarla ilgili hukuki çalışmalara destek vermeye devam ediyor. Ano, “Hayatımda her zaman bir parçanın eksik olduğunu hissettim” diyor. “Her zaman siyah giyinmiş bir kızın beni takip ettiğini, etrafımda dolaştığını ve günümün nasıl geçtiğini sorduğunu hayal ederdim.”
Amy’yi bulduğunda bu fikir aklından kayboldu. (BBC Türkçe)
